Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2017

Σειρά "Ελληνικό Θέατρο"...

  Το χρονικό διάστημα 1982-83, η δισκογραφική εταιρεία "Διόνυσος", θυγατρική της Lyra, κυκλοφόρησε μια σειρά δίσκων αφιερωμένη στο ελληνικό θέατρο.

     Ο πρώτος δίσκος της σειράς, με κωδικό YDL 0951, "Δημήτρης Ροντήρης", περιέχει αποσπάσματα από κασέτες εργασίας του μεγάλου Έλληνα θεατρικού σκηνοθέτη. Ο Ροντήρης, ήταν ο πρώτος που έβγαλε την ελληνική τραγωδία σε μεγάλους ανοιχτούς χώρους και θέατρα, και ειδικά την δεκαετία του 60, στα πιο δημιουργικά του χρόνια, ταξίδεψε τους τραγικούς σε όλον τον κόσμο, με πολλές διακρίσεις και βραβεία. Ήταν αυστηρός και αυταρχικός ως δάσκαλος, έδινε μεγάλη σημασία στην εκφορά του λόγου, και στον ρυθμό της ομιλίας (μετρούσε στο δευτερόλεπτο τον χρόνο όλης της παράστασης), συντηρητικός, σνόμπαρε τα μοντέρνα έργα και ασχολήθηκε μόνο με την αρχαία τραγωδία και τους Ευρωπαίους κλασικούς (Σαίξπηρ).


   Στον δίσκο υπάρχουν και δύο κομμάτια για πιάνο, πρόχειρες εγγραφές από τις δοκιμές της "Ιφιγένειας", του συνθέτη Κώστα Κυδωνιάτη, που έντυνε μουσικά τα έργα του σκηνοθέτη και μαζί με την χορογράφο Λουκία Κωτσοπούλου, ήταν οι βασικοί του συνεργάτες στις ευρωπαϊκές περιοδείες. Στο παρακάτω κομμάτι διδάσκει τον ηθοποιό Νίκο Λυκομήτρο, τον Κόμμο του "Ιππόλυτου" (κρατάει βέργα στο χέρι)...


     Ο δεύτερος δίσκος της σειράς κυκλοφορεί το 1982,  με τίτλο "Κυβέλη", για την σπουδαία ηθοποιό και θιασάρχη Κυβέλη Αδριανού. Το υλικό του δίσκου είναι από το αρχείο του Γιώργου Γ. Παπανδρέου, γιου της ηθοποιού και του "Γέρου της δημοκρατίας". Η Κυβέλη με την Μαρίκα Κοτοπούλη αποτέλεσαν τα "ιερά τέρατα" του ελληνικού θεάτρου τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Εκτός του καλλιτεχνικού έργου της, είχε συμμετοχή και στην πολιτική ζωή της εποχής, με την υποστήριξη στο πρόσωπο του Βενιζέλου και τον μετέπειτα γάμο της με τον Γεώργιο Παπανδρέου. Αντίθετα η Κοτοπούλη ήταν φιλοβασιλική, για αυτό οι παραστάσεις και των δύο είχαν και πολιτικό χαρακτήρα την περίοδο του εθνικού διχασμού (Παλάτι-Βενιζέλος), ενώ βενιζελικοί δολοφόνησαν και τον γνωστό στοχαστή σύντροφο της Κοτοπούλη,  Ίωνα Δραγούμη.


    Ο δίσκος με κωδικό YDL 0952, περιέχει αποσπάσματα από τα θεατρικά έργα "Αιολική Γη" του Ηλία Βενέζη, και "Το μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας" και "Φωτεινή Σάντρη" του Γρηγόρη Ξενόπουλου. Τέλος ακούμε και ένα ηχητικό από συνέντευξη που μας εξηγεί πως πέρασε από τα κοριτσάκια-ρόλους που της έγραφε ο Ξενόπουλος, στην ηλικιωμένη Κοντέσσα του ιδίου.


     Το αντίπαλο δέος του Ροντήρη στο θέατρο, και πρόσωπο του τρίτου δίσκου της σειράς, ήταν ο Κάρολος Κουν. Ιδρυτής του Θεάτρου Τέχνης, δάσκαλος και πνευματικός πατέρας σπουδαίων ηθοποιών, γνώρισε στο ελληνικό κοινό πρώτος, ξένα μοντέρνα θεατρικά έργα (Λόρκα, Μίλλερ, Ουίλλιαμς) το Θέατρο του Παραλόγου (Μπέκετ, Ιονέσκο), αλλά και σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς (Καμπανέλλης, Αναγνωστάκης, Σκούρτης, Σεβαστίκογλου). Με ματιά πάντα διεισδυτική, επίκαιρη και κοντά στην καθημερινότητα του λαού, απέφυγε τον ακαδημαϊκό τρόπο στησίματος και ερμηνείας των θεατρικών έργων, αλλά και του αρχαίου δράματος και κωμωδίας, με αποκορύφωμα τις "Όρνιθες" του, που η πρώτη απόπειρα του το 1959, έφερε καλλιτεχνική και πολιτική αναστάτωση, με τον τότε υπουργό  Κωνσταντίνο Τσάτσο να την "κόβει" (η εμφάνιση του αρχαίου ιερέα στα εγκαίνια της νέας πόλης των πουλιών για την καθιερωμένη θυσία, με μαύρο ράσο και καλυμμαύκι, θεωρήθηκε διακωμώδηση της χριστιανικής θρησκείας).


    Στον δίσκο ακούμε πρόβες από σύγχρονα θεατρικά των Πιραντέλλο, Μπρεχτ, Ιονέσκο, Πίντερ, Μπέκετ αλλά και από τα μεγάλα έργα των αρχαίων μας Αριστοφάνη, Ευρυπίδη, Σοφοκλή και Αισχύλου. Ανάμεσα στις πρόβες υπάρχουν κομμάτια συνεντεύξεων που είχε δώσει κατά καιρούς ο Κουν. Το ηχητικό υλικό έχει μαγνητοφωνηθεί και συγκεντρωθεί από τον συνεργάτη του Κουν, Μίμη Κουγιουμτζή. Στο βίντεο δύο αποσπάσματα από πρόβες, με τον σκηνοθέτη επί το έργον.


    Στον τέταρτο δίσκο της σειράς, συναντάμε έναν από τους κορυφαίους δραματικούς ηθοποιούς και σκηνοθέτες του ελληνικού θεάτρου, τον Αλέξη Μινωτή. Ξεκίνησε ως ηθοποιός, αναγνωρίστηκε γρήγορα το ταλέντο του, έπαιξε σημαντικούς ρόλους του παγκόσμιου κλασικού δραματολογίου (Άμλετ, Δον Κάρλος, Ιούλιος Καίσαρ, Ιβάν Ο Τρομερός, Μάκβεθ, Βασιλιάς Ληρ), πέρασε από το Χόλυγουντ (Υπόθεση Νοτόριους, Παιδί και το δελφίνι), και αργότερα διακρίθηκε και ως σκηνοθέτης ανεβάζοντας μοντέρνα ευρωπαϊκά έργα (με τη σύζυγό του Κατίνα Παξινού) αλλά και την όπερα Μήδεια στην Αμερική με πρωταγωνίστρια την Μαρία Κάλλας.


        Ο δίσκος περιέχει αποσπάσματα από δύο έργα του Σοφοκλή "Οιδίπους Τύραννος" και "Οιδίπους Επί Κολωνώ", από ηχογράφηση στο Studio Era με ηχολήπτη τον Γιάννη Σιγλέτο. Στο δεύτερο ρόλο άλλωστε ήταν και η τελευταία του εμφάνιση στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου το 1989, ρόλος που σε όλη του την καλλιτεχνική καριέρα τον ακολουθούσε...


Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου 2017

Ο ιδιαίτερος Γιώργος Γεωργιάδης...

   Ο συνθέτης Γιώργος Γεωργιάδης, γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών. Δισκογραφικά έχει μια πλούσια παρουσία, ειδικά την περίοδο 1969-1982, όπου κυκλοφόρησε σίγουρα 12 δίσκους (ίσως και παραπάνω). Στους περισσότερους δίσκους εκτός από την μουσική-ενορχήστρωση, συμμετέχει και στο τραγούδι. Η ιδιαιτερότητα της περίπτωσης του είναι η ποικιλία της δουλειάς του, αφού ξεκίνησε με έναν ελαφρό ποπ-φολκ δίσκο (Δώδεκα βράδυα 1969), συνέχισε με λαϊκό-έντεχνο δίσκο (Πανηγύρι 1971), μεταφέρθηκε στο πολιτικό-κοινωνικό ρεπερτόριο με αρκετούς δίσκους, γύρισε πάλι στο λαϊκό, έκανε ένα πέρασμα από έντεχνο με θρησκευτικό στίχο, και τελείωσε με την συνεργασία του με τον Φλωρινιώτη (Ποίηση και μελωδία 1982)!...Ευέλικτος και δημιουργικός σίγουρα, ταλαντούχος, αλλά δεν κατάφερε να αφήσει σαφές αποτύπωμα στην μουσική ιστορία του τόπου. Εμένα μου αρέσει και θα αναφέρω κάποιες λεπτομέρειες για τους δίσκους του (σε 2 μέρη λόγω ποσότητας).




   Το "Δώδεκα βράδυα" (Minos MSM 110, 1969), είναι "ο σύντομος κύκλος μιας ερωτικής ιστορίας με στιγμές ελπίδας, αγωνίας ή ερημιάς, δώδεκα βράδυα για ένα χωρισμό ή για μια παντοτινή συνάντηση", όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο. Σύνθεση-στίχοι από τον κιθαρίστα Πέτρο Ζέρβα και τον Γιώργο Γεωργιάδη, ενώ στο τραγούδι ακούμε την αέρινη, εύθραυστη φωνή της Λίτσα Σακελλαρίου, που κάνει και τη διαφορά στο δίσκο. Έχει αρκετά στοιχεία του Νέου Κύματος, ειδικά ο ήχος της κιθάρας και η φωνή, αλλά εμπλουτίζεται και με πιο ποπ-φολκ στοιχεία, με αποτέλεσμα που αποζημιώνει τον ακροατή. 
                                                       

  Το 1973, μετά από ένα λαϊκό δίσκο (1971, Πανηγύρι), γράφει μουσική στον δίσκο ¨Το μεγάλο τραγούδι", πάνω σε δώδεκα ψαλμούς του Δαυίδ σε ελεύθερη απόδοση του Νέστορα Μάτσα και Γιάννη Συλλάνταβου (δίδυμο που είχε γράψει και τραγούδια στην Τάμμυ). Οι ψαλμοί πρωτοακούστηκαν στη γιορτή που έγινε στο θέατρο "Κώστα Μουσούρη" για τα 25 χρόνια της ανεξαρτησίας του κράτους του Ισραήλ. Όπως διαβάζουμε στον δίσκο, είναι τραγούδια της αγάπης ,της ειρήνης και των νέων ανθρώπων.


                                (Φώτο Μάτσας, Συλλάνταβος, Γεωργιάδης, Αλεξίου, Σμοκοβίτης)

    Τα τραγούδια ερμηνεύουν, στα πρώτα τους βήματα, η Χάρις Αλεξίου και ο Κώστας Σμοκοβίτης, η ενορχήστρωση του Νίκου Λαβράνου, ενώ ο δίσκος τυπώθηκε στην μικρή εταιρεία της δισκογραφικής Minos, την Standard, με κωδικό ST 2002. Δίσκος κατά βάση λαϊκός (φωνές-μπουζούκι), με την ιδιαιτερότητα όμως του στίχου που είναι βασισμένος πάνω σε ψαλμούς, ενώ κλείνει με ένα ορχηστρικό μοτίβο, που το χρησιμοποίησε και αργότερα ο συνθέτης. 


   Το 1975 περνάει στο πολιτικό-κοινωνικό τραγούδι, με το διπλό δίσκο "Ανοικτή επιστολή στον ατελή κόσμο", στην εταιρεία Polydor. Η ενορχήστρωση και η διεύθυνση της ορχήστρας γίνεται από τον συνθέτη, πάνω σε ποίηση του Κώστα Βάρναλη, Κώστα Μπλαχούρα και Μαρίας Αλιφέρη. Τραγουδά ο συνθέτης και η Ζοζιάν Γαβριηλίδου, ενώ τις απαγγελίες τις αναλαμβάνουν οι ηθοποιοί του Εθνικού Θεάτρου, Δημήτρης Βεάκης και Όλγα Τουρνάκη.


   Ο δίσκος είναι αφιερωμένος στην προσπάθεια για παγκόσμια ειρήνη (το βλέπουμε άλλωστε και στο εξώφυλλο), οι απαγγελίες είναι επιβλητικές, η μουσική ενδιαφέρουσα, στον ρυθμό των πολιτικών δίσκων της εποχής, οι στίχοι ρομαντικοί, ίσως και λίγο αφελείς, αλλά στο ύφος του give peace a chance, που άργησε να έρθει στη χώρα μας λόγω χούντας.


  Μετά το δίσκο της ίδιας χρονιάς (1975), "Καισαριανή", κυκλοφορεί το 1976 δύο δίσκους στην IRA Records. Ο πρώτος δίσκος έχει τίτλο "Κοντά στο τέλος", ο συνθέτης γράφει μουσική πάνω σε στίχους-ποίηση του Νίκου Οικονομίδη, γνωστός ως Παλιός, από την στήλη του στο Ριζοσπάστη. Τραγουδούν Σόφη Χριστοφίδου, Χρυσάνθη Σαμίου, Βάλλια Αποστόλου και Δημήτρης Παπαδημητρίου.
    

   Το εξώφυλλο με το χέρι του ιμπεριαλισμού-φασισμού να έχει αρπάξει την γη και τα αίματα να τρέχουν από τα δάχτυλά του, είναι ενδεικτικό του περιεχομένου του δίσκου, με βασικό του κοινωνικό μήνυμα την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση  για ένα καινούριο κόσμο χωρίς διακρίσεις. Τα τραγούδια σκοπεύουν να αναδείξουν το μότο στις στράτες όλου του κόσμου κάθε λαός αδερφός μου, από τα αδέρφια Βάσκοι και Ισπανοί, στον πικραδερφό από τη Χιλή, στον Άραβα της Παλαιστίνης μέχρι τον σύντροφο Ανγκολέζο...


   Ο δεύτερος του δίσκος την ίδια χρονιά, διπλός, με τίτλο "Να μη ξαναματώση", είναι σε ποίηση του Φώτη Φωτόπουλου, αγωνιστή του ΕΑΜ, που μετά από εξορίες και βασανιστήρια, που του άφησαν μόνιμες πληγές, έφυγε πρόωρα στα 35 του χρόνια το 1961, και του Νίκου Μακρίδη. Ο Γεωργιάδης παίζει κιθάρα, τραγουδά και απαγγέλει, λαμβάνουν μέρος οι γνωστοί ηθοποιοί του Εθνικού Θεάτρου Όλγα Τουρνάκη, Χρήστος Πάρλας, Φάνης Χηνάς, Όλγα Πολίτου καθώς και οι Τάσος Γεωργόπουλος και Λία Μανουσάκη, ενώ ένα τραγούδι ερμηνεύει ο Δημήτρης Γκέκας.


     Οι απαγγελίες των ηθοποιών συνοδεύονται από απαλή μουσική, εναλλάσσονται με τα τραγούδια, και δίνουν μια ξεχωριστή μορφή στον δίσκο. Η ποίηση του Φωτόπουλου αντλεί από την εθνική αντίσταση και τους χαμένους αγωνιστές στην μάχη για ειρήνη. Θέλει να διασώσει τις φωνές αυτών και να τις ενώσει με τις φωνές των νέων, των επόμενων γενιών, στον διαρκή αγώνα για ένα κόσμο καλύτερο.

 Ο τελευταίος δίσκος του πρώτου μέρους, κυκλοφόρησε από την Dora Records, λογικά μεταξύ 1976-1978, με τίτλο "Χαμένοι δρόμοι". Στον δίσκο τραγουδά ο συνθέτης και η Μαρίνα Εμμανουήλ. Δίσκος λαϊκός, τα τραγούδια που ερμηνεύει η Εμμανουήλ ξεχωρίζουν (Ψιχάλες, Ένας λεβέντης, Εξήγηση), φωνή ωραία, ζεστή, δεν βρίσκω αν έχει ηχογραφήσει κάτι άλλο ή αν έχει συμμετοχή σε κάποιον άλλο δίσκο...